Η Ευρώπη -και όχι μόνο- κινείται ολοένα και πιο γρήγορα στον δρόμο προς την μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα. Οι στόχοι για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, της «γενναίας» μείωσης ρύπων και της μετάβασης σε μια «πράσινη» οικονομία έχουν τεθεί από καιρό. Στο πλαίσιο του EU Green Deal, έχουν σχεδιαστεί μια σειρά από πολιτικές που στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση.
Η χώρα μας, ως κράτος – μέλος της ΕΕ, είναι ξεκάθαρα μέρος αυτής της αλλαγής. Έχοντας θέσει ψηλά τον πήχη με συγκεκριμένους στόχους μέσω του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, τα τελευταία τέσσερα χρόνια εργαζόμαστε συστηματικά προκειμένου να τους πετύχουμε.
Ο τομέας των Μεταφορών έχει καταλυτικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του φιλόδοξου και απαιτητικού σχεδίου. Αφενός επειδή αποτελεί έναν κλάδο που διαχρονικά λειτουργεί ως αναπτυξιακό όχημα για κάθε χώρα και αφετέρου γιατί από τις Μεταφορές προέρχεται περισσότερο από το 1/3 των παραγόμενων ρύπων.
Σήμερα όμως έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε το απαιτούμενο βήμα προς βιώσιμες, πράσινες λύσεις υψηλής ενεργειακής απόδοσης, αλλά χαμηλού αποτυπώματος σε άνθρακα, όπως η ηλεκτροκίνηση, και οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα αυτή στο έπακρο.
“Η Προώθηση της ηλεκτροκίνησης”
Ξεκινώντας από την ηλεκτροκίνηση, σε ό,τι αφορά στην υιοθέτησή της στην καθημερινότητα όλων μας. Ο ν.4710/2020 για την «Προώθηση της ηλεκτροκίνησης» συμβάλλει στην οργάνωση των φορέων της αγοράς, ενώ έχουν ήδη δρομολογηθεί σημαντικές πρωτοβουλίες και δράσεις ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης , έχουμε εκπονήσει την Εθνική Στρατηγική για την Ηλεκτροκίνηση. Έτσι, είμαστε σε θέση να υλοποιούμε μια ξεκάθαρη και στοχευμένη πολιτική για την ανάπτυξη και ενίσχυση της αγοράς της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων σε τέσσερεις βασικούς άξονες: Την ανάπτυξη του δικτύου υποδομών φόρτισης, την παροχή διευκολύνσεων για την απόκτηση ιδιωτικών ηλεκτρικών οχημάτων, την προετοιμασία αγοράς και τεχνιτών για τα νέου τύπου οχήματα και την ένταξη της ηλεκτροκίνησης στις αστικές συγκοινωνίες.
Κίνητρα μετάβασης
Με δεδομένο ότι προς το παρόν το ηλεκτρικό όχημα παραμένει ακριβό, η παροχή κινήτρων στους πολίτες μέσα από τη θέσπιση και υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων είναι απαραίτητο στοιχείο για την ταχύτερη και μαζική στροφή προς την ηλεκτροκίνηση. και την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης. Η υλοποίηση των προγραμμάτων «Κινούμαι Ηλεκτρικά» έδωσε ουσιαστικά κίνητρα για την αγορά ή τη μίσθωση ηλεκτρικών οχημάτων (επιβατικών, δίκυκλων και ποδηλάτων) και την αγορά οικιακών φορτιστών.
Την ίδια όμως στιγμή, προχωρούν με μεγάλη ταχύτητα έργα υποδομών που επιτρέπουν την περαιτέρω διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων.
Έτσι, το δίκτυο φορτιστών έχει ενισχυθεί δραστικά τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Από τα 58 δημόσια σημεία φόρτισης που υπήρχαν εγκατεστημένα το 2019, σήμερα έχουμε ξεπεράσει τα 3.000. Μάλιστα, ο αρχικός μας στόχος για 25.000 σημεία φόρτισης το 2030, που κάποτε φάνταζε φιλόδοξος, σήμερα πλέον θεωρείται όχι απλά επιτεύξιμος αλλά και ξεπερασμένος.
Τα πραγματικά νούμερα της αγοράς ιδιωτικών οχημάτων είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά: Το 2022 ταξινομήθηκαν 8.337 ηλεκτρικά αυτοκίνητα και το 2021 6.967, όταν το 2019 είχαν ταξινομηθεί μόλις 480.
Το ποσοστό των ηλεκτρικών οχημάτων στο σύνολο των νέων ταξινομήσεων, από το 0,4% του 2019 εκτινάχθηκε σχεδόν στο 7% το 2021 και συνέχισε την ανοδική του τροχιά το 2022 φτάνοντας στο 7,9%. Η χώρα μας κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό μεταβολής στην αγορά αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων στην Ε.Ε., πραγματοποιώντας μια εμφατική μεταστροφή προς την ηλεκτροκίνηση.
Μητρώο
Σε κάθε όμως περίπτωση, μέχρι την ολοκλήρωση της υλοποίησης ενός πραγματικά πυκνού δικτύου δημόσια προσβάσιμων φορτιστών, είναι απαραίτητο οι οδηγοί να μπορούν να γνωρίζουν που υπάρχουν διαθέσιμοι και λειτουργικού φορτιστές. Για αυτό το λόγο, στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αναπτύξαμε το Μητρώο Υποδομών και Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης (Μ.Υ.Φ.Α.Η.).
Η συγκεκριμένη βάση δεδομένων δίνει πρόσβαση σε χρήσιμες πληροφορίες, όπως η ακριβής τοποθεσία των φορτιστών, η διαθεσιμότητα τους, το κόστος φόρτισης, ο τρόπος πληρωμής κλπ. Έτσι, όλοι οι δημοσίως προσβάσιμοι σταθμοί φόρτισης απεικονίζονται στον χάρτη που λειτουργεί στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Μ.Υ.Φ.Α.Η. Μάλιστα, μέσω του ReCharge, της σχετικής εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα, είναι πλέον πολύ εύκολη η πρόσβαση των οδηγών στο χάρτη με το δίκτυο των φορτιστών.
Ταυτόχρονα, προωθούνται διαρκώς δράσεις που εστιάζουν στην ένταξη των ηλεκτρικών οχημάτων στη καθημερινότητα των πολιτών. Προϋπόθεση γι’ αυτό αποτελεί η εξέλιξη και προσαρμογή των υποδομών που χρειάζονται (συνεργεία, πρατήρια και ΚΤΕΟ). Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εργαζόμαστε καθημερινά προσπαθώντας να προσαρμόζουμε στοχευμένα τους κανόνες σε μια αγορά που διαρκώς αλλάζει και εξελίσσεται. Η απλούστευση της διαδικασίας έναρξης λειτουργίας συνεργείων για την επισκευή και συντήρηση σε υψηλής τάσης Η/Ο, ζητήματα εκπαίδευσης των τεχνιτών αλλά ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να επεμβαίνει η πυροσβεστική στην περίπτωση της διάσωσης με την εμπλοκή ηλεκτρικού οχήματος είναι μερικά μόνο παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Δημόσια Μέσα Μεταφοράς
Όμως, πραγματική στροφή στην ηλεκτροκίνηση δεν είναι μόνο η παροχή διευκολύνσεων και η υποστήριξη στην προς το παρόν «ακριβή» αγορά ιδιωτικών ηλεκτρικών οχημάτων. Ο εξηλεκτρισμός του στόλου των αστικών λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, το πρόγραμμα για τα πράσινα ταξί και το έργο για την ανάκτηση ηλεκτρικής ενέργειας από την πέδηση των συρμών του μετρό αποτελούν σημαντικά βήματα στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας μας.
Με την υπογραφή της σύμβασης για τα πρώτα 250 ηλεκτρικά λεωφορεία εντός του Ιουλίου, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάνουμε μια μεγάλη αρχή. Όχι μόνο αποκτούμε τα πρώτα ηλεκτρικά λεωφορεία στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα αποκτούμε καινούρια λεωφορεία μετά από 16 ολόκληρα χρόνια. Τα πρώτα καινούρια λεωφορεία από ένα πρόγραμμα για 2.000 λεωφορεία συνολικά.
Είναι σαφές ό,τι οι ανάγκες, αλλά και οι προκλήσεις για τις Μεταφορές μεγαλώνουν καθημερινά. Βρισκόμαστε σε ένα ενδιαφέρον σταυροδρόμι όπου απαιτούνται στρατηγικές επιλογές και σχεδιασμός που οδηγεί στην ενεργειακή μετάβαση, με σύγχρονους όρους λειτουργίας, με όρους βιωσιμότητας, περιλαμβάνοντας νέους τρόπους μετακίνησης – παράδειγμα αποτελεί η μικροκινητικότητα. Η ηλεκτροκίνηση και η αποτελεσματική υιοθέτησή της στην καθημερινότητά μας αποτελεί ένα κρίσιμο στοίχημα για τα επόμενα χρόνια.
Η πρόοδος είναι ορατή, ωστόσο γνωρίζουμε ό,τι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη βήματα για να υλοποιηθεί πλήρως ο σχεδιασμός μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, φροντίζουμε να παρακολουθούμε διαρκώς τις αλλαγές που συντελούνται, να καταγράφουμε και να αξιολογούμε τις νέες τάσεις, να υιοθετούμε και να εφαρμόζουμε τις βέλτιστες πρακτικές, να μεριμνούμε για το συντονισμό όλων των ενεργειών και εν τέλει να προχωρούμε στη χάραξη των κατάλληλων πολιτικών που θα αλλάξουν το τοπίο των μεταφορών στη χώρα μας. Πολιτικές για βιώσιμες μεταφορές που θα αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες- όπως η ηλεκτροκίνηση- και τους νέους τρόπους μετακίνησης -όπως για παράδειγμα η μικροκινητικότητα.